Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh Trung học cơ sở

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh Trung học cơ sở

1. UBND HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG THCS LỆ CHI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGHIÊN CỨU, ÁP DỤNG MỘT SỐ BÀI TẬP BỔ TRỢ PHÁT TRIỂN SỨC NHANH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Tác giả: Trần Thị Phương Lĩnh vực: Thể dục Cấp học: Cấp THCS NĂM HỌC 2018 - 2019
2. Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TDTT Thể dục thể thao THCS Trung học cơ sở HS Học sinh HKPĐ Hội khỏe Phù Đổng 2
3. Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở và kỹ thuật chạy ngắn nói riêng phải nắm vững kiến thức kỹ năng qua từng tiết học, kỹ thuật cũng khác nhau phải đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Trong chương trình TDTT cho học sinh THCS, nội dung chạy 60 - 100m được dạy từ lớp 6 đến lớp 9 đều tập luyện trong thời gian dài. Nó là một môn học trọng điểm. Thông qua học tập và tập luyện các môn điền kinh nói chung và môn chạy 60 - 100m nói riêng sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể, cải thiện và nâng cao chức năng của các cơ quan nội tạng, phát triển toàn diện các tố chất thể lực và năng lực hoạt động cơ bản cho học sinh, thêm vào đó tính ganh đua của nó khá mạnh, sự thắng thua trong thi đấu đôi khi chỉ hơn kém nhau hơn 1% giây. Vì vậy nó rất thuận lợi cho việc bồi dưỡng phẩm chất, ý chí, đạo đức, tác phong và tinh thần đoàn kết hợp tác của học sinh.Có thể nói môn chạy cự ly 60 - 100m là một môn học trọng điểm không thể thiếu trong mọi chương trình. Các môn thể thao khác không thể tách rời nó, môn chạy cự ly 60 - 100m là nền tảng của các môn thể thao khác. Song thực tế cho thấy rằng môn chạy cự ly 60 - 100m ở trường THCS nói chung hiện nay vẫn chưa mang lại hiệu quả tối ưu, nhiều học sinh vẫn chưa nhận thấy tác dụng của môn học này, các em vẫn cho rằng môn học chạy 60 - 100m không học thì cũng biết. Từ đó các em cảm thấy chán nản, thiếu cố gắng chưa tích cực trong tập luyện, vì thế mà ảnh hưởng đến kết quả học tập. Vậy nguyên nhân nào gây nên hiện tượng này? Làm sao để cho các em đạt được thành tích tốt nhất trong môn học này? Do vậy, người giáo viên hay huấn luyện viên cũng phải lựa chọn những phương pháp, động tác bổ trợ sao cho phù hợp để phát huy được hết khả năng của học sinh. Hơn nữa, việc nghiên cứu đưa ra một số bài tập phát triển sức nhanh nhằm nâng cao thành tích chạy 60 - 100m ở trường THCS còn chưa được quan tâm nhiều. Chính vì những lý do trên mà tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở” với mong muốn sẽ góp phần nâng cao thành tích chạy 60 - 100m cho các em học sinh ở trường THCS nói chung và học sinh đội tuyển tham gia thi đấu Hội khỏe Phù Đổng nói riêng. 2. Mục đích nghiên cứu. Do điều kiện hạn chế về thời gian nên sáng kiến kinh nghiệm chỉ đề cập đến một số bài tập bổ trợ để phát triển sức nhanh nhằm nâng cao thành tích cho học sinh THCS. Giúp học sinh thực hiện thành thạo các bài tập bổ trợ để rèn luyện và phát triển sức nhanh. Biết vận dụng để tập luyện hàng ngày, giữ gìn sức khoẻ và 4
4. Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở PHẦN II: NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận. Chạy là năng lực hoạt động cơ bản nhất của con người nhằm thích ứng với hoạt động hằng ngày, lao động sản xuất và thể dục vui chơi, là biện pháp quan trọng để phát triển các tố chất thể lực. Học tập môn chạy 60 - 100m còn là để nâng cao sức khỏe, góp phần rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần đoàn kết hợp tác, tạo nên sức mạnh tập thể. Điền kinh nói chung và chạy 60 - 100m nói riêng sẽ xây dựng cho học sinh sự cố gắng, sự thật thà, trung thực góp phần giáo dục đạo đức và hình thành nhân cách cho học sinh. Làm cho học sinh có nếp sống lành mạnh, vui tươi học tập và làm việc có khoa học, phòng chống và hạn chế một số bệnh về tim mạch, làm cho xương tiếp thu máu một cách đầy đủ hơn. Các tế bào xương phát triển nhanh và trẻ lâu, xương phát triển tạo ra vẻ đẹp và dáng đi khỏe mạnh. Ngoài ra, học tập nội dung này còn giúp làm cho tim khỏe, dẫn đến sự vận chuyển máu trong hệ tim mạch đi nuôi cơ thể và thải các chất cặn bã ra ngoài được thực hiện nhanh hơn. Nhờ vậy khí huyết được lưu thông, giúp cho người tập ăn ngon ngủ tốt, sức khỏe tăng lên. Đồng thời hạn chế thời gian rảnh tránh được một số tệ nạn như nghiện cờ bạc, rượu chè, ma túy và một số tệ nạn khác. 2. Cơ sở thực tiễn. Chạy là phương pháp di chuyển tự nhiên của con người bằng các bước chân, là dạng phổ biến nhất trong các bài tập thể lực và được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các môn thể thao. Chạy là một hoạt động có chu kỳ bởi vì hoạt động đó là sự lặp đi lặp lại cùng một chuyển động của các bộ phận khác nhau của cơ thể theo một trình tự nhất định. Một chu kỳ đi bộ có 2 bước, một bước từ chân trái và một bước từ chân phải, có sự luân phiên giữa thời kỳ chống tựa và bay trên không. - Ở thời kỳ chống tựa, trọng tâm cơ thể di chuyển về trước, lúc chống trước tốc độ hơi giảm và lúc đạp sau tốc độ lại tăng lên. Tốc độ chạy càng lớn thì phản lực chống trước càng mạnh, sự kìm hãm tốc độ nằm ngang càng nhiều. - Khi đặt chân chống trước người chạy đặt gần với điểm dọi của trọng tâm cơ thể và thực hiện động tác miết bàn chân từ trước ra sau. - Thực hiện động tác đạp sau bắt đầu từ khi trọng tâm của cơ thể đi qua điểm chống và kết thúc lúc chân rời đất. - Đạp sau phải nhanh, mạnh, đúng hướng, duỗi hết các khớp và đạp với góc độ thích hợp (cự ly trung bình là góc đạp sau 50 - 55o). 6
5. Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở + Nguyên tắc 2: Các bài tập phải huy động ít nhất là 1/2 khối lượng cơ bắp tham gia hoạt động. + Nguyên tắc 3: Các bài tập được lựa chọn trong quá trình vận dụng phải hướng đến nâng tần số mạch đập của đối tượng tập luyện ở chỉ số 120 - 135 lần/ phút ngay sau khi chấm dứt thực hiện bài tập. Từ các nguyên tắc chọn lựa bài tập nêu trên, tôi đã chọn lựa một số động tác bổ trợ để áp dụng trong quá trình nghiên cứu, hệ thống các bài tập này bao gồm: - Đứng mặt hướng chạy - xuất phát. - Đứng vai hướng chạy - xuất phát. - Đứng lưng hướng chạy - xuất phát. - Chạy bước nhỏ: Mục đích nhằm tăng tần số bước chạy phối hợp động tác toàn thân nhịp nhàng. - Chạy nâng cao đùi: Mục đích nhằm tăng tần số bước chạy và giúp các cơ đùi tham gia tích cực vào động tác nâng cao đùi khi đưa về trước. - Chạy đạp sau: Mục đích nhằm tăng hiệu quả động tác đạp sau, phối hợp dùng sức hợp lý giữa các bộ phận cơ thể khi chạy. - Chạy tăng tốc 30m: Mục đích nhằm củng cố kỹ thuật chạy và phát triển cả thể lực chuyên môn. - Tại chỗ thực hiện động tác đánh tay: Mục đích nhằm thực hiện động tác đánh tay hợp lý. - Vịn tay vào tường và thực hiện động tác đạp chân: Mục đích tăng sức mạnh của động tác đạp chân đồng thời tăng tần số bước khi chạy. - Chạy nhanh tại chỗ: Mục đích nhằm phát triển tần số động tác và phối hợp hoạt động của hai chân. - Thực hiện kỹ thuật sau các lệnh: vào chỗ - sẵn sàng - chạy, và chạy tốc độ cao cự ly 20m: Mục đích nhằm tăng sức mạnh của lực đạp chân và sức nhanh phản xạ. - Chạy biến tốc các đoạn 20- 30m: Mục đích nhằm tăng cường sức nhanh động tác và sức nhanh phản xạ. - Chạy tốc độ cao 60m: Mục đích nhằm hoàn thiện và phát triển sức nhanh động tác, phối hợp ba giai đoạn kỹ thuật: xuất phát- chạy lao- chạy giữa quãng. - Chạy lặp lại các đoạn 30- 40m với tốc độ tối đa: Mục đích nhằm phát triển tốc độ và hoàn thiện kỹ thuật. - Chạy có giới hạn độ dài bước: Mục đích nhằm cho học sinh cảm nhận được độ dài bước chạy của mình nhằm phối hợp tốt với động tác đánh tay để đạt được hiệu quả tốt hơn. 8
6. Nghiên cứu, áp dụng một số bài tập bổ trợ phát triển sức nhanh cho học sinh trung học cơ sở - Thực hiện kỹ thuật sau các lệnh: vào chỗ - sẵn sàng - chạy và chạy cự ly 20m: Mỗi lần bốn học sinh thực hiện theo hiệu lệnh của giáo viên. Mỗi học sinh thực hiện kỹ thuật từ 2 - 3 lần. - Bật cao tại chỗ ôm gối: Lớp tập trung thành bốn hàng ngang giãn cách, xen kẽ. Ngồi xuống hai tay chống hông. Khi nghe hiệu lệnh của giáo viên thì dùng sức mạnh của chân bật cao tại chổ. Cứ thực hiện như vậy trong khoảng 2 phút. Yêu cầu thực hiện tích cực. - Bật xa di chuyển: Lớp tập trung thành bốn hàng ngang. Lần lượt hàng đầu tiên thực hiện bật xa khoảng cách 15m. Lần lượt đến hàng thứ 2, 3, 4 củng thực hiện như vậy. Sau khi đến vạch quy định thì tiến hành thực hiện ngược lại. - Chạy lặp lại các đoạn 20 - 30m với tốc độ gần tối đa: Mỗi nhóm 6 học sinh thực hiện bài tập. Khi nghe hiệu lệnh của giáo viên thì học sinh nhanh chóng chạy đến vạch đích đã vẽ sẵn với tốc độ gần tối đa. Sau đó chạy nhẹ nhàng về vạch xuất phát và thực hiện chạy như lần đầu. Mỗi nhóm thực hiện chạy 3 lần, cứ thay nhóm tập luyện như vậy cho đến hết lớp. - Chạy tốc độ cao 60m: Mỗi nhóm 4 học sinh thực hiện. Khi nghe hiệu lệnh của giáo viên thì người tập nhanh chóng vào vạch xuất phát thấp với bàn đạp. Thực hiện lần tập của mình. Thực hiện xong quay về cuối hàng để thực hiện những lần tập sau. Mỗi học sinh thực hiện 2 lần. Yêu cầu thực hiện với tốc độ tối đa và hết cự ly đã quy định. - Phối hợp 4 giai đoạn kỹ thuật hoàn thành cự ly 100m: Mỗi nhóm 4 học sinh thực hiện. Khi nghe hiệu lệnh của giáo viên thì các em vào vạch xuất phát và thực hiện hoàn thành cự ly. Yêu cầu thực hiện với tốc độ tối đa. 3.3. Nội dung, hiệu quả của bài tập: Với hệ thống các bài tập đã được chọn lựa ở trên, tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm xác định tính hiệu quả của các bài tập đã được chọn lựa, thực nghiêm sư phạm được kéo dài trong 6 tuần, mỗi tuần tập luyện 2 buổi vào giờ học thể dục chính khoá, thời gian mỗi buổi là 45 phút (các bài tập này chỉ áp dụng cho nhóm thực nghiệm còn nhóm đối chứng vẫn tập theo phân phối chương trình). Trong suốt quá trình tập luyện tôi đều tiến hành kiểm tra cả 2 nhóm đối chứng và thực nghiệm 2 lần (Trước thực nghiệm và kết thúc quá trình thực nghiệm). - Nhiệm vụ cụ thể của hai nhóm như sau: + Nhiệm vụ 1: Xây dựng khái niệm cụ thể kỹ thuật chạy 60 - 100m và tìm hiểu đặc điểm chạy của học sinh. Một số bài tập bổ trợ kỹ thuật xuất phát thấp, chạy lao, chạy giữa quãng, bài tập bổ trợ thể lực. 10