Báo cáo biện pháp Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS

1. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” MỤC LỤC A. PHẦN MỞ ĐẦU 2 I. Cơ sở lý luận 2 1. Phương pháp dạy học (PPDH) tích cực là gì? 2 2. Tích cực học tập là gì? 2 3. Các biểu hiện của tính tích cực học tập: 3 4. Các cấp độ của tính tích cực học tập: 3 II. Cơ sở thực tiễn 4 B. BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 5 C. KẾT LUẬN 9 D. BẢNG SO SÁNH ĐỐI CHỨNG 10 E. NHỮNG KHUYẾN NGHỊ 11 F. TÀI LIỆU THAM KHẢO 12 G. LỜI CAM ĐOAN VÀ LỜI CẢM ƠN 12 Trang 1/12
2. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” 3. Các biểu hiện của tính tích cực học tập: Có nhiều trường hợp tính tích cực học tập biểu hiện ở những hoạt động cơ bắp nhưng quan trọng là sự biểu hiện ở những hoạt động trí tuệ, hai hình thức biểu hiện này thường đi liền với nhau. Theo G.I. Sukina có thể nêu những dấu hiệu của tính tích cực hoạt động trí tuệ như sau: - Học sinh khát khao tự nguyện tham gia trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung câu trả lời cho bạn, thích được phát biểu ý kiến của mình về vấn đề nêu ra. - Học sinh nêu thắc mắc, đòi hỏi phải giải thích cặn kẽ những vấn đề giáo viên trình bày chưa đủ rõ. - Học sinh chủ động vận dụng linh hoạt những kiến thức, kĩ năng đã học để nhận ra vấn đề mới và vận dụng vào thực tiễn. - Học sinh mong muốn được đóng góp với thầy, với bạn những thông tin mới lấy từ những nguồn khác nhau, có khi vượt ra ngoài phạm vi bài học, môn học. Ngoài những biểu hiện nói trên mà giáo viên dễ nhận thấy còn có những biểu hiện về mặt cảm xúc, khó nhận thấy hơn, như thờ ơ hay hào hứng, phớt lờ hay ngạc nhiên, hoan hỉ hay buồn chán trước một nội dung nào đó của bài học hoặc khi tìm ra lời giải cho một bài tập. Những dấu hiệu này biểu hiện khác nhau ở từng cá thể học sinh, bộc lộ rõ ở các lớp học sinh bé, kín đáo ở học sinh lớp trên. G.I. Sukina còn phân biệt những biểu hiện của tính tích cực học tập về mặt ý chí: - Tập trung chú ý vào vấn đề đang học - Kiên trì làm xong bài tập - Không nản trước những tình huống khó khăn - Thái độ phản ứng khi chuông báo hết tiết học: tiếc rẻ cố làm cho xong hoặc vội vã gấp vở chờ lệnh ra chơi. 4. Các cấp độ của tính tích cực học tập: Có thể phân biệt tính tích cực ở ba cấp độ khác nhau, từ thấp lên cao: - Bắt chước: Học sinh tích cực bắt chước hoạt động của giáo viên, của bạn bè. Trong hoạt động bắt chước cũng phải có sự gắng sức của thần kinh và cơ bắp - Tìm tòi: Học sinh tìm cách độc lập giải quyết nhiệm vụ hay bài tập nêu ra, mò mẫm những cách giải khác nhau để tìm ra lời giải hợp lí nhất Trang 3/12
3. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” B. BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH Trong phương pháp dạy học tích cực, học sinh là chủ thể của hoạt động học, được cuốn hút vào các hoạt động học do giáo viên tổ chức, hướng dẫn qua đó học sinh tự lực khám phá những điều chưa biết. Từ đó học sinh nắm được kiến thức kỹ năng mới, nắm được phương pháp tìm ra kiến thức kỹ năng đó, bộc lộ phát huy tiềm năng sáng tạo. Theo phương pháp này, giáo viên cần thực hiện một số việc sau: Biện pháp 1: - Giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng, sự cần thiết học tiếng Anh, lợi ích của việc học Tiếng Anh để tạo động cơ học tập. Ví dụ, khi giỏi tiếng Anh học sinh có thể xem phim, nghe nhạc, đọc báo bằng tiếng Anh, có thể tra cứu các tài liệu quốc tế. Trước mắt môn Tiếng Anh là một trong những môn học bắt buộc thi tuyển sinh vào lớp 10 đối với các em và trong tương lai nếu có vốn tiếng anh tốt các em sẽ có nhiều cơ hội tìm việc làm với mức lương cao. Biện pháp 2: Truyền đạt và hướng dẫn hoạt động học tập của học sinh, và cách truyền đạt của giáo viên. Giáo viên không chỉ truyền đạt tri thức còn phải hướng dẫn hoạt động học tập của học sinh, và cách truyền đạt của giáo viên sẽ quyết định việc học sinh có thích học môn này hay không. Khi đã tạo cho học sinh cảm giác thích thú, việc học trở nên rất dễ dàng. Hứng thú học tập là yếu tố hàng đầu quyết định đến chất lượng và kết quả học tập của học sinh. Có hứng thú học tập mới khiến học sinh yêu thích môn học, nhiệt tình tham gia giờ học và không ngại khó tìm tòi và nâng cao hiệu quả học tập. Ngược lại, khi không không có động cơ học tập rõ ràng và hứng thú học tập kém, học sinh sẽ thiếu tự tin, ngại khó và có nhìn nhận không đúng hướng về môn học. Do vậy, vai trò của giáo viên là ngoài truyền đạt kiến thức, cần tích cực tìm tòi đổi mới các biện pháp nhằm tăng hứng thú học tập cho học sinh, thu hút các em chủ động đến lớp, chủ động nghe giảng, tích cực tham gia các hoạt động trên lớp và tự học nhiều hơn, thường xuyên nâng cao nhận thức về sự cần thiết học tập tiếng Anh và bồi dưỡng phương pháp học tập tiếng Anh. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường thân thiện giữa thầy và trò. Bên cạnh việc tác động vào nội dung và phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, việc thiết lập được mối quan hệ hợp tác tích cực tốt đẹp giữa người dạy và người học, giữa học sinh với học sinh. Hình thức tổ chức dạy học hấp dẫn cùng với một bầu không khí thân thiện dễ chịu trong giờ học sẽ tạo ra sự hứng thú cho cả người dạy và người học. Đây là điều quan trọng làm cho học sinh cảm thấy yêu thích môn học và tiết học. Các biện pháp cụ thể như nhớ tên, nhớ mặt học sinh ngay Trang 5/12
4. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” Biện pháp 6: Sử dụng thiết bị công nghệ thông tin hiện đại phục vụ hoạt động dạy học đặc biệt là thời gian này phòng chống dịch Covid-19. Thiết bị bao gồm các phương tiện dạy học, hệ thống loa đài, máy tính, màn chiếu, Internet, kết hợp sử dụng một số phần mềm học tập và giảng dạy trực tuyến như zoom, google meet, microsoft office 365, google form, quizizz, jumper story Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại là một trong những nhân tố quan trọng góp phần làm tăng sự hứng thú học của cho học sinh. Trong thời đại 4.0 việc sử dụng CNTT, thiết bị hiện đại trong giảng dạy môn Tiếng Anh là một trong những thứ không thể thiếu để giáo viên áp dụng phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Biện pháp 7: Sáng tạo trong phương pháp dạy học tiếng Anh như sử dụng trò chơi trong dạy và học thông qua việc tổ chức hoạt động cho học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bằng cách tự chơi trò chơi trong đó mục đích của trò chơi chuyển tải mục tiêu của bài học. Luật chơi thể hiện nội dung và phương pháp học, đặc biệt là phương pháp học tập có sự hợp tác và sự tự đánh giá. Sử dụng trò chơi trong học tập để hình thành kiến thức, kỹ năng mới hoặc củng cố kiến thức, kĩ năng đã học. Trong các phương pháp trên, dạy học dựa trên trò chơi là một phương pháp gây nhiều hứng thú cho người học nhất nhưng đòi hỏi tính sáng tạo cao của người dạy. Để có thể vận dụng tối ưu phương pháp này cần phân biệt các mức độ sử dụng trò chơi trong dạy học và đáp ứng các yêu cầu của việc tổ chức thực hiện phương pháp. Sử dụng trò chơi trong quá trình dạy học được áp dụng theo các mức độ sau: Mức độ 1 - Sử dụng trò chơi trước khi học: Giáo viên tổ chức cho người học chơi để kích hoạt không khí lớp học, tạo sự hưng phấn cho học sinh trước khi học tập. Mức độ 2 - Sử dụng trò chơi như một hình thức học tập: Giáo viên tổ chức trò chơi để học sinh tiếp nhận nội dung một cách sinh động, hào hứng. Ví dụ: Giáo viên dạy ngoại ngữ chia lớp thành 2 dãy tham gia trò chơi “đố vui để học” bằng cách yêu cầu học sinh một dãy lần lượt nêu danh từ số ít để học sinh dãy còn lại biến đổi sang danh từ số nhiều. Hay giáo viên chia lớp thành 3 dãy: Dãy 1 đọc động từ bất quy tắc dạng nguyên thể, dãy 2 đọc dạng quá khứ, dãy 3 đọc quá khứ phân từ. Cả 3 dãy lần lượt đọc sẽ tạo thành một bản nhạc đơn giản nhẹ nhàng nhưng dễ nhớ. Trang 7/12
5. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” phạm thuần thục và khả năng sáng tạo cao của người dạy từ khâu xây dựng, lựa chọn, tổ chức thực hiện trò chơi đến việc hướng dẫn người học tư duy, phát hiện tri thức từ trò chơi. Những nỗ lực sử dụng trò chơi trong dạy học bậc THCS không chỉ khẳng định tính khoa học và nghệ thuật của hoạt động dạy học mà còn chứng tỏ tinh thần đam mê nghề nghiệp của giáo viên. Từ đó làm tăng hứng thú, động cơ học tập của học sinh và góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục của nhà trường. C. KẾT LUẬN Qua quá trình giảng dạy Tiếng Anh THCS cùng với sự trải nghiệm, bản thân tôi đã vận dụng một số phương pháp nhằm tạo cho các em hứng thú và tự tin trong học tập. Tôi thấy kết quả học tập của học sinh có nhiều tiến bộ, lớp học sôi nổi, các em thích thú giờ học ngoại ngữ hơn. Giờ nào, tiết nào tôi cũng động viên được hầu hết các học sinh trong lớp tham gia hoạt động. Những lớp tôi dạy theo phương pháp này đều có kết quả tốt. Bản thân tôi cũng nắm chắc được điểm mạnh, yếu của từng học sinh, rút ra và cần bổ sung cho các bài học trong giáo án của mình một số vấn đề sau: - Quan tâm nhiều hơn nữa đến động cơ, thái độ học tập của học sinh, giúp học sinh đánh giá đúng đắn sự cần thiết của Tiếng Anh cho tương lai của các em để từ đó học sinh có thể xác định được động cơ, thái độ học tập tích cực. - Không gây áp lực đối với học sinh yếu, học sinh lười học, thay vào đó động viên, khuyến khích để học sinh tự giác học. - Thiết kế nhiều loại hình hoạt động khác nhau theo mức độ khó tăng dần và phù hợp với từng nhóm học sinh. - Đánh giá đúng thực lực của học sinh để từ đó đưa ra yêu cầu phù hợp. - Tạo thói quen tư duy bằng Tiếng Anh, hạn chế việc chuyển đổi ý tưởng từ tiếng Việt sang Tiếng Anh. - Động viên khuyến khích học sinh kịp thời với những tiến bộ của học sinh trong học tập. - Trang bị thêm một số đồ dùng tự làm để giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức mới. - Bản thân giáo viên luôn luôn tự học tư rèn, liên hệ trao đổi với đồng nghiệp trong giảng dạy. - Không ngừng học hỏi trau dồi kiến thức, chuyên môn, nghiệp vụ và có phương pháp sư phạm tốt, chủ động sáng tạo, luôn cải tiến phương pháp luyện Trang 9/12
6. “Phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy môn Tiếng Anh THCS” E. NHỮNG KHUYẾN NGHỊ Để áp dụng được phương pháp dạy học tích cực đòi hỏi một số yêu cầu sau: 1. Đối với giáo viên: Giáo viên không những phải có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành nghề, biết ứng sử tinh tế, nghiệp vụ, phương pháp mà còn phải có hiểu biết biết sử dụng các công nghệ tin vào dạy học, biết định hướng phát triển của học sinh theo mục tiêu giáo dục nhưng cũng đảm bảo được sự tự do của học sinh trong hoạt động nhận thức. Ngoài ra, người giáo viên phải có niềm đam mê, lòng nhiệt tình, yêu nghề, yêu trẻ. 2. Đối với học sinh: Dưới sự chỉ đạo của giáo viên, học sinh phải dần dần có được những phẩm chất và năng lực thích ứng với phương pháp dạy học tích cực như: giác ngộ mục đích học tập, tự giác trong học tập, có ý thức trách nhiệm về kết quả học tập của mình và kết quả chung của lớp, biết tự học và tranh thủ học ở mọi nơi, mọi lúc, bằng mọi cách, phát triển các loại hình tư duy biện chứng, hình tượng, tư duy kỹ thuật, tư duy kinh tế 3. Chương trình và sách giáo khoa: Cần giảm bớt khối lượng kiến thức tạo điều kiện cho thầy, trò tổ chức những hoạt động học tập tích cực, giảm bớt những kết luận áp đặt, tăng cường những gợi ý để học sinh tự nghiên cứu phát triển bài học, loại câu hỏi phát triển trí thông minh. 4. Thiết bị dạy học: Thiết bị dạy học là điều kiện không thể thiếu được cho việc triển khai chương trình, sách giáo khoa nói chung và đặc biệt cho việc triển khai đổi mới phương pháp dạy học hướng vào hoạt động tích cực, chủ động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh thực hiện các hoạt động độc lập hoặc các hoạt động nhóm. Cơ sở vật chất của nhà trường cũng cần hỗ trợ đắc lực cho việc tổ chức dạy học được thay đổi dễ dàng, linh hoạt, phù hợp với dạy học cá thể, dạy học hợp tác. Trang 11/12