Báo cáo biện pháp Áp dụng sơ đồ truyện vào dạy học môn Làm quen văn học với trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Áp dụng sơ đồ truyện vào dạy học môn Làm quen văn học với trẻ mẫu giáo lớn (5-6 tuổi)

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON 20/10 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Áp dụng sơ đồ truyện vào dạy học môn làm quen văn học với trẻ mẫu giáo lớn ( 5-6 tuổi) Lĩnh vực/ môn: Giáo dục mẫu giáo Cấp học: Mầm non Họ và tên: Nguyễn Thị Ngân Chức vụ: Giáo viên ĐT: 0356119546 Email: nguyenthingan0203@gmail.com Đơn vị công tác: Trường mầm non 20/10 Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2020
2. I. Đặt vấn đề: 1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đều biết giáo dục mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng trong giáo dục Mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban dầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Đồng thời mục đích của giáo dục là nhằm phát triển ở trẻ trí thông minh, ham hiểu biết, tính tích cực cho trẻ và phát triển toàn diện 5 lĩnh vực: Thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm kỹ năng xã hội, thẩm mỹ. Một trong những hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diện cả 5 mặt thì không thể thiếu hoạt động làm quen văn học. Vậy làm thế nào để trẻ yêu thích các tác phẩm văn học, nhớ được hình ảnh bài thơ, câu chuyện và nhớ lâu hơn. Là người giáo viên tôi phải suy nghĩ, thay đổi phương pháp và hình thức dạy. tôi đã tìm tòi thiết kế sơ đồ truyện để giúp trẻ tích cực tham gia hoạt động làm quen văn học. Cùng với sự thay đổi của các bậc học trong cả nước là sử dụng, đưa các phương pháp, hình thức đổi mới, phương pháp dạy học tích cực vào hoạt động để thu hút trẻ để trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng, hiệu quả, không gò ép. Hoạt động học của trẻ chỉ có hiệu quả khi trẻ hoạt động tích cực, chủ động, tự nguyện, tự giác tham gia vào quá trình học. Muốn được như vậy, trước hết trẻ phải hứng thú, có mong muốn được học .Với trái tim người mẹ thứ hai trong năm học 2019-2020 đã thôi thúc tôi lựa chọn thực hiện đề tài “Áp dụng sơ đồ truyện vào dạy học môn làm quen văn học cho trẻ mẫu giáo lớn( 5-6 tuổi)” 2. Mục đích nghiên cứu: - Nghiên cứu và phổ biến một số sơ đồ truyện vào giảng dạy môn làm quen văn học cho trẻ mẫu giáo lớn ( 5-6 tuổi). 3. Đối tượng nghiên cứu - Trẻ lớp mẫu giáo lớn số 4 4. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp điều tra, khảo sát + Phương pháp so sánh đối chiếu 2
3. cực, chủ động, tự nguyện, tự giác tham gia vào quá trình học. Muốn được như vậy, trước hết trẻ phải hứng thú, có mong muốn được học, được tham gia vào các hoạt động tìm hiểu, khám phá, lắng nghe hay thực hành. Giáo viên là người hướng dẫn trẻ cách học sao cho hiệu quả và giáo viên không còn là người thuyết giảng, giảng giải, giải thích nội dung mà là người tổ chức các hoạt động nhằm giúp trẻ tích cực trao đổi, chia sẻ với cô và bạn, biểu đạt những hiểu biết của mình bằng cách khác nhau Việc áp dụng sơ đồ truyện vào dạy trẻ sẽ giúp trẻ tích cực, hào hứng hơn bởi sơ đồ truyện chính là cái sườn,là toàn bộ cấu trúc của câu truyện sẽ giúp trẻ có một cái nhìn tổng quát toàn bộ câu truyện về phần bắt đầu câu chuyện, diễn biến, kết thúc của câu chuyện, điều đó giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn, hiểu nhanh hơn, đặc biệt trẻ sẽ phải tự giác để tham gia xây dựng bài, nêu ý kiến của bản thân. Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của trẻ. Giúp trẻ phát triển cách học của mình,.Phát triển những phẩm chất cá nhân như tính kiên trì, lòng nhẫn nại, ý thức tập thể. Như trước đây vẫn thực hiện dạy theo chương trình cải cách và chương trình đổi mới hình thức tổ chức giáo dục, phát huy tính tích cực của trẻ chưa cao, có lúc còn dập khuôn, máy móc. Ngày nay thực hiện chương trình GDMN mới đòi hỏi phải phát huy tính tích cực của cô và trẻ cao hơn, tổ chức tiết dạy, học phong phú hơn. Để trẻ mầm non được phát triển về mặt tư duy một cách tốt nhất, vấn đề trong giáo dục mầm non là “Dạy trẻ cái gì?” không quan trọng bằng “Dạy trẻ như thế nào?”. Việc hình thành cho một đứa trẻ các năng lực tư duy cho dù các năng lực tư duy đó không cho ra kết quả chính xác nhưng ta thấy nó còn quan trọng và cần thiết hơn nhiều việc cố nhồi nhét những kiến thức khoa học chính xác vào đầu đứa trẻ. Với những cơ sở đó chúng ta cần thực hiện tốt việc tổ chức các hoạt động học tập cũng như vui chơi , kích thích trẻ luôn tạo mọi cơ hội để trẻ phát huy tính tích cực của mình, làm hành trang chuẩn bị điều kiện cho trẻ bước vào lớp một và tham gia học tập thật tốt ở trường phổ thông sau này. 2. Cơ sở thực tiễn 4
4. * Học sinh - Trẻ đi học chuyên cần, trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. - Nhiều trẻ học qua chương trình các lớp nên đa số trẻ có nề nếp thói quen tốt trong học tập, khả năng nghe, hiểu và tiếp thu rất nhanh. * Phụ huynh - Đa số phụ huynh đều là cán bộ công nhân viên có trình độ, luôn quan tâm tới việc học tập của trẻ nên tích cực phối hợp với giáo viên rèn trẻ cũng như đóng góp cho lớp nhiều nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi nhằm phục vụ cho môn học. - Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các đợt phát động của trường, lớp. * Khó khăn - Đối với học sinh: Mức độ nhận thức của trẻ không đồng đều, việc dạy trẻ và quản lý trẻ còn nhiều khó khăn. - Đối với phụ huynh: Do bộn bề của cuộc sống, điều kiện công tác, điều kiện làm việc nên không phải tất cả đều dành thời gian để dạy con mình Tôi đã lên kế hoạch điều tra mức độ tích cực của các cháu trong lớp qua hoạt động này và qua điều tra tôi thấy có nhiều cháu chưa chú ý vào giờ hoạt động làm quen văn học, có cháu thì chưa hiểu được nội dung, cháu thì chưa thuộc và kể lại được tác phẩm, còn có cháu thì chưa thật sự chú ý vào tác phẩm Kể từ đó tôi bắt đầu thấy băn khoăn và lo lắng, tìm tòi mình phải làm như thế nào để tạo hứng thú cho trẻ, lôi cuốn trẻ vào hoạt động này. Tôi trò chuyện và nắm bắt tâm lý của từng cháu, liệt kê số trẻ không thích hoạt động này với lý do gì ? Tại sao? Qua một thời gian ngắn tôi đã có kết quả điều tra như sau: 6
5. nghiên cứu các công văn, chỉ thị, thông tư Hình thức tự học, tự bồi dưỡng qua hoạt động tập thể như tham gia các hoạt động sinh hoạt chuyên môn, qua các hoạt động chính trị, xã hội, qua đào tạo nâng chuẩn. Trong quá trình tự học, tự bồi dưỡng phải biết tự kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng. Hoạt động này giúp nhìn nhận lại những việc đã làm và chưa làm được trong quá trình tự học, tự bồi dưỡng, từ đó kịp thời điều chỉnh, bổ sung kế hoạch nhằm đạt mục tiêu bồi dưỡng.Tự học, tự bồi dưỡng được hình thành trong quá trình luyện tập kiên trì có hệ thống, trên cơ sở ý thức trách nhiệm, tính tự giác cao. Qua đó giáo viên sẽ say sưa với nội dung học tập, biến chúng thành hiểu biết và chuyển thành niềm tin, thế giới quan khoa học, luôn tạo ra được trạng thái phấn khởi, hứng thú, biết tranh thủ tận dụng có hiệu quả mọi khoảng thời gian có thể để tự học, tự nghiên cứu, luôn tìm cách hiểu sâu những nội dung đã biết và khám phá những điều chưa biết, hình thành thái độ động cơ phấn đấu đúng đắn, để hoàn thiện phẩm chất nhân cách, nâng cao năng lực, phương pháp, tác phong công tác và uy tín nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Ngoài ra qua các buổi bồi dưỡng chuyên môn do nhà trường tổ chức: Bản thân tôi ghi chép dầy đủ hay qua buổi làm chuyên môn với chuyên gia trường quốc tế Uniss: Mỗi tuần 1 lần tôi cùng các cô trong cùng chủ đề lên trao đổi chuyên môn, những gì bản thân mình vướng mắc ở đâu tôi sẽ được các chị tư vấn, giải quyết. Không những thế chuyên gia quốc tế trường uniss chia sẻ các phương pháp cũng như hình thức mới trường quốc tế Uniss mà mình có thể áp dụng được. Tôi cũng ghi lại và nghiên cứu kỹ vấn đề đổi mới để với trẻ lớp mình, mình áp dụng như thế nào cho phù hợp. Ngoài ra tôi còn tranh thủ nghiên cứu sách báo, sưu tầm các loaị tranh ảnh, xem các kênh truyền hình.Tự học qua Internet. Bất cứ thông tin gì cũng có thể truy cập Internet để tìm kiếm và có kết quả sau vài giây. Để mở rộng thêm kiến thức của mình tôi được chuyên gia của trường Unis cho một số trang mạng để vào thu thập them thông tin làm phong phú các hoạt động của trẻ như: Trang pinterest.com *Biện pháp 2: Thiết kế sơ đồ truyện 8
6. trẻ, trẻ sẽ in hình bàn tay của mình lên giấy mỗi một ngón tay thể hiện một phần của câu chuyện . sau khi học xong trẻ sẽ nhớ lại và thể hiện câu truyện trên các đầu ngón tay và cũng như các sơ đò truyện khác sau khi làm xong cô giúp trẻ ghi lại lời kể của trẻ lên chính sơ đồ truyện trẻ vừa làm (Ảnh 3: Sơ đồ bàn tay) Sơ đồ hình tròn: Với sơ đồ hình tròn trẻ sẽ được thỏa sức sáng tạo một câu chuyện mới của cả nhóm hoặc của riêng các nhân trẻ trên tiết học kể truyện sáng tạo Hoạt động kể truyện sáng tạo nhằm nâng cao khả năng của trẻ cả về khả năng vận dụng óc sáng tạo của mình đồng thời phát triển khả năng phát triển vốn từ. cô chuẩn bị một số hình ảnh bên ngoài như hình ảnh ngôi nhà, bờ biển một số các nhân vật bố, mẹ, các con vật như thỏ, chó sói bút màu, bút dạ, hồ dán, kéo. Trẻ sẽ cùng nhau kể chuyện trên chính những hình ảnh cô chuẩn bị và trẻ lựa chọn hoặc vẽ thêm các tình tiết câu chuyện. Trẻ sẽ dán hình ảnh vào sơ đồ hình tròn và thể hiện đủ các phần của câu chuyện câu chuyện bắt đầu như thế nào, tiếp theo ra sao và kết thúc như thế nào?. Với hoạt động này trẻ sẽ phát tích cực khả năng làm việc nhóm. (Ảnh 4: Sơ đồ vòng tròn) Sơ đồ đám mây: Với sơ đồ hình đám mây cũng không khác gì mấy so với sơ đồ ngón tay, tuy nhiên nó lại hiệu quả bởi trẻ sẽ thấy thú vị, không nhàm chán với hình thức mới. Mỗi một vòng tròn trên đám mây thể hiện từng nội dung của câu truyện. ( Ảnh 5: Sơ đồ đám mây) *Biện pháp 3: Đưa vào thực hiện cụ thể Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp nhận thức và giao tiếp tốt góp phần hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Thiết kế sơ đồ truyện để áp dụng vào dạy cho trẻ mục đích là giúp trẻ nắm bắt được bối cảnh, nhân vật, diễn biến và kết thúc của câu chuyện để tránh sự nhàm chán Quá trình cho trẻ làm quen văn học dựa vào 2 hình thức đó là: Trong giờ học và các hoạt động ngoài giờ học *Trong giờ học: 10
7. Tất cả đều được giáo viên ghi chép cùng trẻ thể hiện qua hình ảnh trẻ vẽ lại cũng như trẻ sao chép lại. Hoạt động này không chỉ diễn ra trong một ngày mà còn thực hiện ở những ngày tiếp theo nên trẻ có nhiều thời gian dành cho những vấn đề trẻ quan tâm. ( Ảnh 8: Giáo viên ghi chép suy nghĩ của trẻ) Với sơ đồ con đường tôi chọn mục tiêu mới đưa vào dạy trẻ nhằm giúp trẻ mở rộng kiến thức và kích thích sự tò mò, tích thú với hoạt động. ví dụ: Tôi lựa chọn mục tiêu: Nhận biết phần mở đầu – kết thúc câu chuyện. Với hoạt động “ dạy trẻ nhận biêt phần mở đầu, cao trào, kết thúc của câu chuyện”. Tôi đã sử dụng mũ đóng kịch biểu thị cho các nhân vật trong chuyện. tôi lựa chon các nhân vật trong các câu chuyện khác nhau. 1 số trẻ đeo mũ và các trẻ phía dưới sẽ đặt câu hỏi cho các bạn trên để tìm ra 1 trong số các nhân vật trên có trong câu chuyện nào. Chẳng hạn nhân vật gấu, nhân vật thỏ, hươu trẻ đặt câu hỏi : Bạn có phải là nhân vật trong truyện không? Bạn của bạn có phải là thỏ trắng không? trẻ sẽ có cơ hội bộc lộ khả năng nói cũng như trẻ sẽ được mở rộng vốn từ của mình. Để tìm ra 1 trong số các nhân vật đó là ai? Trong câu chuyện nào. Từ đó tôi giúp trẻ nhận ra các phần của câu chuyện dựa vào tác phẩm “ Món quà của cô giáo”. Để giúp trẻ hiêu sâu và thích thú với hoạt động tôi lồng ghép các hình thức khác nhau xen kẽ lẫn nhau . Phần mở đầu của câu chuyện cho biết trong câu chuyện có ai? Câu chuyện diễn ra ở đâu? Khi nào? Tôi sử dụng bộ thẻ ai? ở đâu? Khi nào? dính lên bảng giúp trẻ tri giác nhìn vào chữ nhận ra phần mở đầu sau đó tôi tiếp tục sử dụng sơ đồ con đường và trẻ nhận xét con đường xác định phần mở đầu nằm ở vị trí nào trên con đường đó, mục đích tôi sử dụng từ đi kèm với hình ảnh để giúp trẻ hiểu sâu hơn và trẻ mẫu giáo chưa biết đọc vậy khi nhìn vào hình ảnh đi kèm với từ trẻ sẽ dễ dàng nhận ra và đọc được từ lên. Khi trẻ đã nhận ra được các phần của câu chuyện tôi cho trẻ làm việc theo nhóm, mỗi nhóm một bộ tranh minh họa câu chuyện “ Bác gấu đen và hai chú thỏ” trẻ sẽ phải thảo luận, nhớ lại nội dung câu chuyện và lựa chọn các bức tranh minh họa cho từng phần, lúc này trẻ sẽ phải làm việc theo 12