Báo cáo biện pháp Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẦM NON 1-6 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Lĩnh vực: Quản lý Cấp học: Mầm non Họ và tên: Nguyễn Linh Hương Chức vụ: Phó hiệu trưởng ĐT: 0982132857 Email: linhhuongnguyen155@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mầm non 1-6 Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội Hoàn kiếm, Tháng 4 năm 2018 Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2018
2. SKKN: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Lý do chọn đề tài : Môi trường xung quanh đối với trẻ nhỏ luôn thật mới mẻ và vô cùng hấp dẫn. Trẻ luôn háo hức chào đón, mong muốn tìm hiểu khám phá những gì xảy ra xung quanh trong khả năng có thể của mình. Việc tạo ra một môi trường giáo dục phong phú, đa dạng sẽ đáp ứng được nhu cầu hoạt động của trẻ, đảm bảo cho trẻ có cơ hội được khám phá trải nghiệm mở rộng hiểu biết và hình thành các kỹ năng để phát triển toàn diện nhân cách. Tuy nhiên hiện nay việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ còn có nhiều vấn đề bất cập, một số giáo viên chưa nắm vững nguyên tắc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ chưa phù hợp, bố trí các góc chơi chưa khoa học và hợp lý dẫn đến sử dụng môi trường giáo dục chưa đạt được hiệu quả cao. Năm học 2017-2018 Bộ giáo dục và Đào tạo triển khai kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25/01/2017 về việc Kế hoạch triển khai thực hiện chuyên đề «Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm» giai đoạn 2016-2020 ; Sở giáo dục và Đào tạo ban hành công văn số 4099/SGD&ĐT- GDMN ngày 21/11/2017 về việc Hướng dẫn Hội thi « Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các cơ sở giáo dục mầm non ». Để thực hiện tốt nhiệm vụ này tôi đã tích cực và mạnh dạn áp dụng một số biện pháp cải tiến trong việc chỉ đạo giáo viên « Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm », tạo ra một môi trường cho trẻ có nhiều cơ hội được tham gia các hoạt động tích cực, chủ động và sáng tạo từ đó tăng cường các hoạt động trải nghiệm, khám phá đơn giản, phù hợp để dần hình thành các phẩm chất, năng lực hoạt động ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Chính vì vậy mà tôi đã chọn viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm: « Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm » trong năm học này. 2. Mục đích sáng kiến kinh nghiệm : Nghiên cứu và phổ biến một số biện pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động giáo dục trẻ trong trường mầm non. 3. Đối tượng nghiên cứu : Các biện pháp chỉ đạo và hướng dẫn cho đội ngũ giáo viên xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm . 4. Nhiệm vụ nghiên cứu : Nghiên cứu thực trạng và áp dụng các biện pháp chỉ đạo, bồi dưỡng giáo viên xây dựng và tổ chức hoạt động trong môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm - năm học 2017-2018. 2/30
3. SKKN: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” - Môi trường giáo dục góp phần phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Khi trẻ tham gia các hoạt động học tập, vui chơi trẻ sẽ trao đổi thảo luận với bạn, với cô giáo để thống nhất về nội dung hoạt động, vì vậy môi trường giáo dục sẽ tạo cho trẻ có cơ hội được nói ra những suy nghĩ, cảm xúc, tâm trạng, hiểu biết và mong muốn của mình. - Môi trường giáo dục góp phần hình thành và phát triển các mối quan hệ xã hội. Khi tham gia hoạt động trong môi trường giáo dục, trẻ sẽ được làm quen nhiều hơn với các hành vi, khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn bè từ đó hình thành mối quan hệ giao tiếp tích cực và bầu không khí thân thiện cởi mở. Một số định hướng đổi mới trong công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm: 1. Xây dựng khung cảnh sư phạm trường mầm non đảm bảo xanh, sạch, đẹp, thẩm mỹ, an toàn, thân thiện tạo được hình ảnh, phong cách, ấn tượng riêng của từng trường/lớp. 2. Qui hoạch thiết kế tổng thể nhà trường tận dụng các không gian để tạo thành các khu vực cho trẻ hoạt động: vườn hoa, vườn rau, thảm cỏ, bể vầy, bể cát cho trẻ được vui chơi, khám phá, trải nghiệm. 3. Môi trường giáo dục cần phù hợp với độ tuổi, đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi và tham gia hoạt động lao động. 4. Đầu tư đồ dùng đồ chơi, tạo khu vui chơi trải nghiệm: Ngoài các đồ dùng theo danh mục đồ dùng, đồ chơi do Bộ GD & ĐT qui định, khuyến khích các trường đầu tư trang thiết bị hiện đại, đồ dùng đồ chơi tự tạo bền, đẹp, phù hợp và các đồ dùng giáo cụ thuộc lĩnh vực thực hành cuộc sống, khám phá khoa học, ngôn ngữ 5. Tăng cường cho trẻ được thao tác, trải nghiệm trong môi trường giáo dục, rèn khả năng độc lập, tập trung, trật tự (ngăn nắp, thứ tự, gọn gàng, cẩn thận) và phối hợp tốt. Các trường có các khu vực hoạt động chung hoặc phòng hoạt động chung, đa năng nên tận dụng, thiết kế thành các phòng, khu vực hoạt động chung cho trẻ trải nghiệm ngoài lớp học, tạo thói quen chủ động, năng động cho trẻ. 6. Khuyến khích sử dụng hệ thống chỉ dẫn bằng ký hiệu khoa học, phù hợp: sơ đồ nhà trường, biểu bảng, biển báo hoặc biển chỉ dẫn các khu vực trong nhà trường, trong lớp. 4/30
4. SKKN: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” * Khó khăn: - Trường có nhiều điểm lẻ, các điểm lẻ ở cách xa nhau; có điểm còn ở chung với hộ dân, lối đi nhỏ hẹp nên ảnh hưởng đến việc xây dựng môi trường, khung cảnh sư phạm và gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc – giáo dục trẻ. - Đội ngũ giáo viên nhiều đồng chí nhà xa, con nhỏ, một số giáo viên mới vào nghề nên còn chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác chăm sóc và giảng dạy cũng như công tác xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. 2.3 Thực trạng vấn đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường hiện nay: Đánh giá thực trạng về công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở nhà trường tôi nhận thấy: Khi tiến hành công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, không ít giáo viên còn gặp khó khăn như việc bố trí vị trí các góc chơi, trang trí sắp xếp góc chơi(Nội dung, hình ảnh trang trí, sắp xếp học liệu đồ dùng đồ chơi) hay chuẩn bị các học liệu trong các góc cho trẻ hoạt động. Còn nhiều giáo viên chưa hiểu rõ ý nghĩa và cách thức xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, chưa hiểu rõ những nguyên tắc xây dựng môi trường dẫn đến việc xây dựng môi trường giáo dục chưa đạt được hiệu quả. Kỹ năng tổ chức hoạt động sử dụng môi trường giáo dục của giáo viên chưa thực sự linh hoạt và sáng tạo, chuẩn bị các đồ dùng, học liệu đôi lúc còn chưa phù hợp, tạo ra môi trường giáo dục chưa phong phú đa dạng, phần lớn còn ít đổi mới. Những đội ngũ giáo viên mới, giáo viên trẻ trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn non do vậy còn thiếu nhiều kinh nghiệm, chưa mạnh dạn áp dụng đổi mới hoặc có áp dụng đổi mới xây dựng môi trường giáo dục thì cũng chưa đạt được hiệu quả. Một số khác, không dám vượt qua những khó khăn, còn né tránh, có tâm lí ngại khó khi phải tiếp cận đổi mới xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Việc tận dụng sử dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên làm học liệu cho trẻ hoạt động trong môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được một số giáo viên áp dụng song còn chưa nhiều và chưa thường xuyên; mức độ ứng dụng chưa rộng rãi, vì vậy cũng gây ảnh hưởng đến việc đổi mới trong xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 3. Các giải pháp thực hiện: 3.1 Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức và kỹ năng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho đội ngũ giáo viên. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên nhà trường là một việc làm rất cần thiết. Cần xác định nhiệm vụ của giáo viên mầm non không chỉ đơn thuần là chăm sóc nuôi dưỡng trẻ mà còn tạo ra một môi trường giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện Đức- Trí- Thể- Mỹ ngay từ lứa tuổi mầm non. 6/30
5. SKKN: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhà trường trong năm học tiếp theo. - Đánh giá công tác xây dựng môi trường 100% GV HPCM giáo dục lấy trẻ làm trung tâm năm học 2017-2018. 3.2 Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường vật chất trong và ngoài lớp. * Sắp xếp phòng lớp: khi chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong năm học này, tôi đã khuyến khích giáo viên sáng tạo trong việc thiết kế môi trường dưới nhiều hình thức phong phú,tùy thuộc vào khả năng và hoàn cảnh cụ thể của phòng nhóm. Giáo viên cần cân nhắc những thuận lợi và khó khăn để sắp xếp căn phòng sao cho thích hợp và có thể quan sát dễ dàng, bao quát từ tất cả mọi phía. Việc sắp xếp và bố trí phòng lớp phải đảm bảo an toàn, phân bổ không gian hợp lý cho các khu vực góc hoạt động; khu vực yên tĩnh(đọc sách, tạo hình ) cần ở xa khu vực ồn ào (phân vai, xây dựng ) Giữa các khu vực góc hoạt động được ngăn cách bằng những vách ngăn thấp, giá đồ chơi hoặc hàng rào ngăn cách mang tính mở, tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ dùng đồ chơi. Các khu vực cần được chia rõ ràng và có ranh giới phân chia để trẻ dễ định hướng khoảng không gian được sử dụng. Môi trường giáo dục trong lớp học nên có sự thay đổi vài lần trong năn học để tạo cho trẻ cảm giác mới mẻ. * Đồ dùng, đồ chơi và các học liệu: Để đổi mới trong việc chuẩn bị Đồ dùng, đồ chơi và các học liệu cho trẻ hoạt động trong năm học này tôi đã chỉ đạo giáo viên tích cực sử dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên và làm đồ dùng đồ chơi tự tạo. Đồ dùng, đồ chơi và các học liệu cần đa dạng, phong phú và hấp dẫn trẻ. Việc tăng cường sử dụng các nguyên vật liệu tự nhiên sẽ tạo cho trẻ có cảm giác được sống trong môi trường gần gũi với thiên nhiên hơn. Sắp xếp và cung cấp đồ dùng đồ chơi luôn ở trạng thái mở để khuyến khích trẻ hoạt động từ đó tạo cho trẻ có nhiều cơ hội trải nghiệm, khám phá với các đồ dùng học liệu từ đó phát triển nhận thức và kỹ năng sáng tạo. Ngoài ra, giáo viên còn có thể sử dụng những thứ sẵn có tìm thấy ở xung quanh như đồ dùng sinh hoạt, tận dụng phế liệu và vật liệu thiên nhiên làm đồ dùng, đồ chơi. Việc tái sử dụng phế liệu sẽ góp phần tiết kiệm và bảo vệ môi trường đồng thời phát triển óc sáng tạo cho trẻ và các kỹ năng, sự khéo léo của đôi bàn tay khi làm đồ dùng, đồ chơi. Tổ chức phát động thi đua làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ đó giáo viên có thể bổ sung thêm rất nhiều đồ chơi cho môi trường hoạt động của trẻ. Hội thi đã giúp giáo viên phát huy hết những khả năng sáng tạo; Tích cực đổi mới trong làm đồ dùng dạy học, bổ sung đồ dùng đồ chơi cho môi trường giáo dục đồng thời có thêm điều kiện để giáo viên học hỏi, trau dồi 8/30