Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15

1. UBND HUYỆN GIA LÂM TRƯỜNG THCS LỆ CHI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM VẬN DỤNG MỘT SỐ BÀI TẬP SỨC BỀN PHÙ HỢP VỚI HỌC SINH NỮ LỨA TUỔI 14 - 15 Tác giả: Nguyễn Chu Hiến Môn: Thể dục Cấp học: THCS NĂM HỌC 2018-2019
2. “Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15 ” I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Điền kinh là một môn thể thao có lịch sử phát triển từ lâu đời được yêu chuộng và phổ biến rộng rãi trên thế giới. Với nội dung phong phú và đa dạng bao gồm rất nhiều môn, nhiều cự ly khác nhau như: chạy, nhẩy, ném đẩy trong đó mỗi một môn khác nhau đòi hỏi phải ưu tiên phát triển một tố chất thể lực khác nhau. Tập luyện Điền kinh một cách có hệ thống, khoa học có tác dụng tốt trong việc củng cố và tăng cường sức khỏe cho mọi người. Các bài tập điền kinh không những có tác dụng tốt đối với sức khoẻ mà cũng là một cơ sở để phát triển thể lực toàn diện cho học sinh tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao thành tích ở các môn thể thao khác. Chạy cự ly trung bình là một hoạt động có chu kỳ và hoạt động trong vùng công suất dưới cực đại. Do đó mức độ nợ oxy rất lớn, đòi hỏi người tập phải có sự gắng sức duy trì tốc độ đến khi về đích . Vì vậy sức bền là yếu tố không thể thiếu được đối với học sinh tập chạy cự ly trung bình. Sức bền chung không những là nền tảng để phát triển chuyên môn mà cũng là cơ sở để huấn luyện các môn thể thao khác nhau. Việc phát triển sức bền chung cho học sinh trung học cơ sở (THCS) cũng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với các bộ phận bên trong cơ thể của học sinh; làm tăng cường hoạt động của hệ tuần hoàn, hệ hô hấp giúp cho học sinh có thể hoạt động trong thời gian dài. Vì vậy, sức bền chung đặc biệt quan trọng trong hoạt động thể dục thể thao nói chung và chạy cự ly trung bình nói riêng. Tuy nhiên, để đưa các bài tập có hiệu quả để phát triển sức bền chung cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình lứa tuổi 14 - 15 đòi hỏi phải giải quyết rất nhiều vấn đề có cơ sở khoa học và phù hợp với đối tượng này. Trong thực tiễn giảng dạy và huấn luyện nội dung chạy cự ly trung bình cho nữ học sinh lứa tuổi 14-15 các thầy cô giáo, các huấn luyện viên thường áp dụng các loại hình bài tập mang tính chất truyền thống mà chưa chú ý đến việc nghiên cứu xem bài tập đó có phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, giới tính của các em. Do đó kết quả của những bài tập này cũng có rất nhiều mặt hạn chế. Thành tích của các em lúc đầu tăng lên nhanh chóng nhưng sau đó bị dừng lại, không những không phát triển, thành tích cũng bị giảm sút. Đây là những mặt hạn chế của công tác đào tạo vận động viên trẻ cho tương lai. Với đề tài này mục đích nghiên cứu của tôi là khảo sát và đánh giá các bài tập hiện đang được sử dụng trong thực tiễn để giáo dục sức bền cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình. Đồng thời nghiên cứu và lựa chọn những bài tập có khả năng đem lại hiệu quả tốt nhất trong giảng dạy huấn luyện sức bền cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình lứa tuổi 14-15 trong trường học. 2
3. “Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15 ” II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu * Mục đích: Phương pháp này sử dụng để tổng hợp các tài liệu có liên quan đến đề tài. Nhằm tìm hiểu tình hình phát triển TDTT nói chung và sự phát triển sức bền nói riêng. Các tư liệu có liên quan để tìm hiểu quá trình huấn luyện cũng như kiến thức tâm sinh lý, lý luận, sinh hoạt. Đặc biệt là tìm hiểu các bài tập để giáo dục sức bền cho học sinh lứa tuổi 14-15 đạt hiệu quả cao nhất. 1.1Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp này tôi sử dụng trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu thực trạng phát triển sức bền nói chung trong học sinh phổ thông cơ sở. Mục đích phỏng vấn nhằm đề ra hệ thống bài tập phát triển sức bền chung cho học sinh lứa tuổi 14-15. Tôi tiến hành phỏng vấn bằng các câu hỏi với câu trả lời đơn giản đối với các huấn luyện viên đang trực tiếp huấn luyện, giảng dạy trên địa bàn thành phố Hà Nội và huyện Gia Lâm. 1.2 Phương pháp kiểm tra sư phạm: Phương pháp này chúng tôi sử dụng để kiểm tra các chỉ số đánh giá sức bền của nữ học sinh lứa tuổi 14-15 trước và sau khi thực nghiệm. Tài liệu tham khảo và tổng hợp: Sách lý luận và phương pháp luyện tập TDTT ( Trường CĐSP Hà Tây) Tài liệu bồi dưỡng chứng chỉ huấn luyện viên( CECS - Liên đoàn thể thao không chuyên Quốc tế) Sách vệ sinh y học thể dục thể thao ( ĐH TDTT) Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Thể dục THCS - Chu kỳ III ( Bộ Giáo dục và đào tạo) Bảng tiêu chuẩn rèn luyện thân thể - 2007 2. Quá trình triển khai thực hiện đề tài Nghiên cứu cơ sở lý luận để lựa chọn các bài tập để phát triển sức bền chung cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình lứa tuổi 14-15 trên địa bàn huyện Gia Lâm và tại nơi tôi công tác. Cơ sở lựa chọn các bài tập nhằm phát triển sức bền chung cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình lứa tuổi 14-15. Để có một hệ thống bài tập nâng cao sức bền cho nữ học sinh chạy cự ly trung bình lứa tuổi 14-15 đạt hiệu quả cao đòi hỏi bài tập đó phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, giải phẫu của lứa tuổi, giới tính của học sinh. Kết hợp với việc thông qua các nguyên tắc, phương pháp, biện pháp huấn luyện sức bền. Cụ thể là sức bền chung cho học sinh chạy cự ly trung bình trên cơ sở đó mới có thể lựa chọn và xây dựng được hệ thống bài tập hợp lý có cơ sở khoa học đạt kết quả giảng dạy huấn luyện ở mức cao nhất. 4
4. “Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15 ” Hệ cơ ở lứa tuổi này đang phát triển nhưng chậm so với hệ xương số lượng sợi có tăng chậm nhưng chiều dài của cơ thể phát triển mạnh. Đàn tính cơ tăng nhưng không đều. Do đó để củng cố và phát triển sức bền cơ cần phải kết hợp với việc phát triển sức mạnh bền. Khi áp dụng các bài tập cần nâng dần khối lượng vận động, tránh nâng đột ngột sẽ gây ra chấn thương. Bao khớp và dây chằng ở lứa tuổi này phát triển sụn viền mỏng, sụn chèn chưa vững chắc, bao hoạt dịch tiết dịch chậm, dây chằng yếu. Do đó sử dụng các bài tập không được cường độ tối đa và trọng lượng nặng, khởi động kỹ trước buổi tập chính. Yếu tố tâm lý cũng có ảnh hưởng đến quá trình huấn luyện, học sinh ở lứa tuổi này do tính hưng phấn thần kinh chiếm ưu thế. Vì vậy các em rất hiếu động, tinh nghịch tiếp thu động tác nhanh có khả năng phân tích tổng hợp cao. Có nhu cầu học hỏi lớn, có tâm lý hiếu thắng, ưa so sánh, thích vận động nhưng dễ chán nản . Bởi vậy việc huấn luyên chạy cự ly trung bình ở lứa tuổi này đòi hỏi quá trình giáo dục cả về phẩm chất đạo đức, ý chí, ý thức tự giác, tích cực trong tập luyện. Động viên các em trong tập luyện, sắp xếp các bài tập phù hợp với khả năg của các em. Thời gian vận động không nên kéo dài, cần thay đổi hình thức tập luyện cho phong phú. 4. Đặc điểm tập luyện của nữ học sinh chạy cự ly trung bình: Do những đặc điểm cơ thể của phụ nữ có nhiệm vụ quan trong là làm mẹ sau này. Nên quá trình tập luyện của nữ và nam có nhưng đặc điểm khác nhau. So đặc tính sinh lý của phụ nữ yêu cầu phải xây dựng lượng vận động một cách thận trọng, đặc biệt đối với sức mạnh và các bài tập nhẩy bật.Về khả năng, chức năng của các cơ quan nội tạng của nữ kém hơn của nam. Do vậy khối lượng tập luyện để nâng cao các yếu tố chất vận động ở nam và nữ cũng khác nhau. Khi đặt kế hoạch tập luyện phải chú ý đến đặc điểm khung chậu, các cơ bụng và vùng cơ hông rất yếu thường xuyên củng cố cơ này một cách có hệ thống. Đặc biệt chú ý đến việc tập luyện của nữ trong thời gian xuất hiện trong chu kỳ kinh nguyệt. Cả thời gian này lượng vận động phải giảm tối đa nhất là chạy căng thẳng kéo dài, nếu không tuân thủ theo các nguyên tắc này sẽ làm hoạt động bình thường của nữ bị rối loạn, trước hết là hệ thần kinh. *Những vấn đề chung của sức bền: - Sức bền: là năng lực thực hiện một hoạt động nào đó với cường độ cho trước hay năng lực duy trì khả năng vận động trong thời gian dài nhất mà cơ thể có thể chịu đựng được. Hay sức bền là năng lực của cơ thể chống lại mệt mỏi trong hoạt động nào đó. Theo sách lý luận và phương pháp GDTC ta có thể định nghĩa hai loại sức bền đó như sau: Sức bền chung: là sức bền hoạt động kéo dài với cường độ thấp với sự tham gia của hầu hết các nhóm cơ. Sức bền chuyên môn : là năng lực duy trì khả năng vận động trong các loại hình bài tập nhất định: 6
5. “Vận dụng một số bài tập sức bền phù hợp với học sinh nữ lứa tuổi 14-15 ” + Buổi tập giãn cách (biến tốc với cường độ lớn) - Chạy lặp lại đoạn dài: Phương pháp này hướng tới sự phát triển tối đa của sức bền ưa khí. Đoạn chạy từ 3-10 phút mạch trong vận động từ 170-190 lần/ phút thời kỳ chuẩn bị mạch từ 178-180 lần/phút. -Qua thực tiễn nghiên cứu các nhà lý luận chuyên nghành điền kinh đã đúc kết khi phát triển sức bền chung thường sử dung các bài tập sau : +Chạy việt dã trong sân và ngoài đường . +Chạy lặp lại cường độ 70-80% cường độ tối đa +Đi bộ trong sân và ngoài đường tự nhiên +Hình thức trò chơi vận động thi đấu trong thời gian dài +Chơi các môn bóng rổ ,bóng ném +Đi xe đạp ngoài đường . Bài tập sử dụng phương pháp kéo dài , vận dụng các bài tập khác nhau: -Thời gian thay đổi từ 8-30’ -Chạy cự ly từ 3-5km , cự ly phụ thuộc vào tình hình nhiệm vụ cụ thể. Đối với việc thường xuyên tăng dần lượng vận động bên cạnh đó là thời gian nghỉ ở từng phạm vi cự li chạy . Phạm vi I : 2,5-3m/s ( 1lần chạy 150-180m ) Phạm vi II : 2,8-3,3m/s ( 1lần chạy 170-2000m) Phạm vi III : 3-3,6m/s ( 1lần chạy 180-2000m ) -Những bài tập nâng cao sức bền chung được sử dụng dưới dạng +Chạy việt dã đều cự ly dài +Chạy biến tốc ở cự ly khác nhau +Chạy lặp lại với cường độ và cự ly khác nhau . -Các bài tập vòng tròn -Các bài tập với bóng Trong khi giáo dục sức bền cần phải chú đến các yếu tố sau : -Cường độ bài tập gồm có tộc độ trên giới hạn ,dưới giới hạn . -Thời gian thực hiện bài tập , trong những bài tập kéo dài từ 5-6’ thì tốc độ di chuyển sẽ là giới hạn . -Thời gian nghỉ giữa quãng : Phụ thuộc vào cường độ cũng như cự ly chạy , do đó bài tập đề ra phải xây dựng quãng nghỉ hợp lý . -Tính chất nghỉ ngơi : nên nghỉ ngơi tích cực bằng các động tác chạy nhẹ nhàng.  Khối lượng bài tập : Phụ thuộc vào mục đích và nhiệm vụ phát triển sức bền mà ta đề ra số lần lặp lại cho hợp lý .  Muốn nâng cao sức bền cần phải tăng khả năng tuần hoàn hô hấp. Do vậy phải kết hợp thở đều , thở sâu và thả lỏng thoải mái tránh những động tác gò bó . *Lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao sức bền các biện pháp, các phương pháp huấn luyện để nâng cao sức bền chung cho học sinh chạy cự ly trung bình thông qua đặc điểm tâm sinh lý của nữ học sinh lứa tuổi 14-15 . Dựa trên kế hoạch huấn 8