Báo cáo biện pháp Một số biện pháp giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” trong trường mầm non

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số biện pháp giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” trong trường mầm non

1. UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG TRƯỜNG MẦM NON ĐAN PHƯỢNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC “LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM” TRONG TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Nguyễn Hương Ly Đơn vị công tác: Trường mầm non Đan Phượng Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2019-2020
2. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non có trách nhiệm gieo những hạt giống tốt, mầm non tốt tạo tiền đề vững chắc cho nhiệm vụ giáo dục đào tạo cho thế hệ trẻ mai sau. Giáo dục mầm non có một ý nghĩa quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đi học, tập cho trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia các họat động và học tập tốt hơn ở các bậc học tiếp theo. Việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong một nhà trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố: trường lớp, trang thiết bị, trình độ giáo viên, trình độ quản lý của cán bộ, công tác xã hội hoá, nhận thức của người dân v.v nhưng tính đến kết quả giáo dục toàn diện trên mỗi đứa trẻ mầm non thì yếu tố phương pháp dạy học cho trẻ mầm non là yếu tố quan trọng nhất. Cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ mầm non đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực để thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy độc lập và giải quyết vấn đề cho trẻ. Nhận thức tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo lớp công dân tý hon đáp ứng với yêu cầu và xu thế hội nhập của toàn ngành giáo dục hiện nay. Thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy trong toàn ngành Giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi luôn trăn trở để tìm ra hướng đi, giải pháp phù hợp với đặc điểm của đơn vị. Để việc đổi mới phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm không chỉ là phong trào mà còn được nhân rộng ở các nhà trường, ở từng lớp học và phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm trở thành thói quen của mỗi cô giáo. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non” để làm sáng kiến kinh nghiệm đồng thời áp dụng để nâng cao chất lượng giáo dục cho đơn vị mình. để nghiên cứu trong năm học 2019-2020. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Đề xuất một số kinh nghiệm dạy học nhằm tăng cường hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Một số biện pháp tăng cường hiệu quả giáo dục lấy trẻ làm trung tâm IV. ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM - Trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi V.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu và thu thập các tài liệu có liên quan đến quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm - Nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp trực quan. 2/30
3. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Lớp có nhiều học sinh mới, chưa được theo học các lớp học ở lứa tuổi trước đó nên nhiều trẻ chưa có nề nếp và còn nhút nhát. Tỉ lệ chuyên cần không cao. Nhiều trẻ sức khỏe yếu hoặc gia đình không cho con đi học đều. - Đồ dùng, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, chưa có nhiều đồ chơi phát triển trí tuệ. - Một số trẻ là con gia đình bố mẹ làm nghề tự do nên nhận thức về chăm sóc giáo dục trẻ của phụ huynh còn chưa cao. 2. Số liệu điều tra trước khi khảo sát. Để có biện pháp giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” đạt hiệu quả cao. Tôi đã tiến hành khảo sát 38/38 trẻ ở lớp tôi vào đầu năm học qua những tiêu chí ( Bảng minh chứng kèm theo) Từ tình hình và số liệu đó cho thấy các mức độ thể hiện các tiêu chí trên ở trẻ vẫn còn thấp. Vì vậy mà tôi đã tích cực tìm tòi, nghiên cứu để tăng cường hiệu quả giáo dục cho trẻ thông qua đề tài “Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non”. II. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN 1. Biện pháp 1: Tìm hiểu, nghiên cứu phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để cải tiến nội dung phương pháp giảng dạy. Giáo viên cần giỏi về chuyên môn, đồng thời lại phải tốt về nhân cách mới thực hiện được nhiệm vụ của mình, thực sự là những “Kỹ sư tâm hồn”. Do vậy, việc bồi dưỡng về chuyên môn của bản thân mỗi giáo viên là một việc làm vô cùng cần thiết giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn, trang bị cho giáo viên những hiểu biết, các kiến thức chuyên môn cần thiết giúp giáo viên chủ động, tự tin trong quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Nhận thức được ý nghĩa của việc tự học tự bồi dưỡng, nên bản thân tôi luôn tự tìm kiếm những tài liệu, sách vở về đổi mới phương pháp giảng dạy. Nghiên cứu thật kĩ chương trình khung sau đó xây dựng mục tiêu giáo dục, ngân hàng nội dung từ đó thiết kế các hoạt động dạy trong từng tháng, từng tuần. Tôi cũng thường xuyên cập nhật những phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động cho trẻ mà các giáo viên nước ngoài thực hiện để chắt lọc, học hỏi và vận dụng vào các bài dạy của mình sao cho phong phú và mới lạ. Kiến thức sách vở hay trên mạng xã hội là rất hữu ích nhưng cũng không thể bỏ qua việc bồi đắp thêm kinh nghiệm từ chính những người đồng nghiệp xung quanh mình. “ Học thầy không tày học bạn” quả không sai, qua các buổi họp khối, họp tổ chuyên môn định kì mà trường tổ chức bản thân tôi luôn lắng nghe và ghi chép một cách nghiêm túc, mạnh dạn trao đổi với giảng viên, cán bộ quản lý những vấn đề còn chưa rõ, chưa hiểu, những vấn đề mà tôi quan tâm về 4/30
4. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non - Những học liệu nào được dùng để thực hiện kế hoạch này? Chọn học liệu, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi cho trẻ và cô. Sơ đồ các loại kế hoạch: * Xác định mục tiêu giáo dục: tôi căn cứ vào đặc điểm của trẻ, khả năng tiếp thu kiến thức, nhu cầu học tập khám phá, sở thích của từng trẻ trong lớp tôi phụ trách, để có được những kết quả trên tôi đã lựa chọn từ việc theo dõi, quan sát trẻ hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng và căn cứ vào nội dung giáo dục cho từng độ tuổi. Ngoài ra, tôi căn cứ vào khả năng, hứng thú của trẻ; điều kiện lớp; nhu cầu, mong muốn của cha mẹ trẻ muốn trẻ có những kiến thức, kỹ năng nào để phù hợp với điều kiện sống của trẻ trong cộng đồng để xác định mục tiêu phù hợp. Ví dụ: Trong lĩnh vực PTTC: Trẻ biết thực hiện các kĩ năng vận động cơ bản và các tố chất vận động như kiểm soát vận động (đi/ chạy thay đổi hướng theo hiệu lệnh hoặc vật chuẩn), thể hiện sự nhanh, mạnh khéo trong khi thực hiện các bài tập tổng hợp, sử dụng phối hợp các kĩ năng vận động tinh với tai mắt (tết tóc, lắp ráp và xây dựng 10-12 khối, ) Trong mọi lĩnh vực tôi đặt ra cho trẻ những mục tiêu cụ thể và mang tính bổ sung nâng cao cho trẻ. Ví dụ: trong khám phá khoa học trẻ đã được “khám phá về nam châm”: tôi không chỉ đưa ra mục tiêu cơ bản như “phối hợp các giác quan để tìm đặc tính của nam châm” mà tôi cũng mạnh dạn đưa ra những mục tiêu nâng cao cho trẻ như “biết thiết kế sa bàn rối bằng việc sử dụng nam châm” như vậy trẻ sẽ sẽ là chủ thể trong hoạt động, biết sáng tạo và ứng dụng nam châm trong cách vận hành rối * Lựa chọn nội dung ngân hàng giáo dục: Sau khi xác định được mục tiêu giáo dục, tôi tiếp tục lựa chọn nội dung giáo dục của từng lĩnh vực cho từng độ tuổi quy định trong chương trình. Mục tiêu và nội dung liên quan với nhau do đó có mục tiêu thì phải có nội dung. Một mục tiêu có thể có 2-3 nội dung. 6/30
5. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Tiêu chí tạo ra đồ dùng đồ chơi như sau: + Đồ chơi đẹp mắt để hấp dẫn, kích thích trẻ + Đồ dùng đồ chơi có độ bền tương đối + Đồ chơi an toàn với trẻ + Đồ dùng đồ chơi gần gũi với trẻ, dễ sử dụng + Đồ chơi phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của trẻ (Ảnh ĐD-ĐC tự tạo tại các góc chơi của trẻ trong minh chứng sau ND chính) Đặc biệt, nhiều đồ dùng, đồ chơi do chính tay cô và trẻ cùng tạo ra, những sản phẩm này gây cho trẻ niềm vui, sự hào hứng cao với thành quả của chính bản thân trẻ. Đồng thời, trẻ tỏ ra trân trọng và giữ gìn những đồ chơi do mình tự tạo ra từ đó mà sử dụng chúng một cách cẩn thận và có hiệu quả cao. Môi trường trong lớp học tại góc chơi của trẻ, tôi tận dụng nhiều loại hộp carton và bìa cũ từ sự ủng hộ của phụ huynh để làm những chiếc hộp đựng đồ dùng cho trẻ. Việc sử dụng những chiếc hộp này cũng rèn cho trẻ đức tính gọn gàng, cẩn thận. (ảnh hộp đồ dùng được tận dụng từ thùng carton cũ.Trên mỗi hộp có dán nhãn tên in trong minh chứng sau ND chính) Đối với cấp học giáo dục mầm non, việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vô cùng quan trọng, môi trường chính là phương tiện, là điều kiện cho trẻ hoạt động vui chơi học tập, khám phá giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách ở lứa tuổi mầm non. Trước hết tôi làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp. Xây dựng các góc hoạt động khác nhau trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn. Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng. - Trong lớp đã bố trí các góc như sau: + Góc yên tĩnh xa góc hoạt động ồn ào Ví dụ: Sắp xếp góc sách truyện và góc học tập cách xa góc xây dựng và góc phân vai. Góc sách truyện được bố trí tại nơi có nhiều ánh sáng + Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. + Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động. Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên. + Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện, tên góc rõ ràng để tích hợp lồng ghép chữ cái. 8/30
6. SKKN: Một số biện pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non Biết thực hiện các kỹ năng tự phục vụ bản thân Biết nhận biết nguy cơ không an toàn và phòng tránh.Tự tin vào bản thân, quan tâm tới người thân trong gia đình, bạn bè, mọi người xung quanh. Biết giữ gìn vệ sinh môi trường; bảo vệ, chăm sóc con vật và cây cối Những kỹ năng cần rèn cho trẻ: - Kỹ năng tự nhận thức: Trẻ ý thức được về bản thân mình, có khả năng hiểu biết đánh giá được bản thân mình về tính cách, sở thích, thói quen, nhận thức được về mặt mạnh, mặt yếu của mình trong và ngoài nhà trường. Nhận thức được tình cảm, ý tưởng và giá trị của mình, tự chấp nhận bản thân, cảm nhận sự chấp nhận của người khác và sự chấp nhận của trẻ đối với mọi người Ví dụ: Trẻ có năng khiếu vẽ và thích được vẽ. Ngoài việc cho trẻ học năng khiếu vẽ thì cô giáo hãy chỉ cho trẻ cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ. ( Ảnh trẻ thể hiện khả năng tạo hình in trong minh chứng sau nội dung chính) - Kỹ năng quan hệ xã hội: trẻ học cách làm chủ ngôn ngữ, học cách nhận biết và đối phó với cảm xúc của mình cũng như của người khác. Trẻ cần được dạy cách ứng xử theo cách xã hội chấp nhận, biết hợp tác với người khác khi làm việc nhóm, cách chia sẻ luân phiên và học cách ứng xử đúng, tôn trọng người khác bằng cách lắng nghe quan điểm của người khác, chấp nhận sự khác biệt và quyết định một cách công bằng. Trẻ cần học cách kết bạn, duy trì sự tương tác và mối quan hệ tích cực với bạn cùng lứa. Trẻ biết cách làm thế nào để giải quyết xung đột với bạn mình. Ví dụ: Qua các hoạt động, giờ chơi, giờ hoạt động góc, các trò chơi trẻ được chơi cùng bạn, được trao đổi ý kiến hay chia sẻ đồ chơi với bạn. (ảnh trẻ đóng vai tại góc phân vai được in trong minh chứng sau nội dung chính) - Sự tự tin: Giáo viên chú ý phát triển sự tự tin ở trẻ, trẻ cần được yêu thương và tôn trọng. Qua đó, giúp trẻ biết mạnh dạn, không sợ nói trước đông người, trẻ cảm thấy tự tin trong mọi tình huống, dám làm điều mình nghĩ và biết bày tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. Ví dụ: Trẻ múa hát, biểu diễn văn nghệ trước cả lớp - Sự tự lập: Giáo viên cần giúp trẻ biết tự lập càng sớm càng tốt, không để trẻ quá phụ thuộc vào người lớn hoặc bạn bè. Trẻ biết làm mọi việc theo khả năng riêng của mình, có thể cân nhắc những lựa chọn và tự mình quyết định mọi việc. Ví dụ: Trẻ tự xúc ăn hết xuất, tự bê ghế của mình về tổ, trẻ tự mặc áo, kéo phéc mơ tuya - Kỹ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn. Tạo những tình huống giúp trẻ tôn trọng những 10/30