Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 – 5 tuổi

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 – 5 tuổi

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy môn tạo hình cho trẻ 4 – 5 tuổi. Lĩnh vực/ Môn: Phát triển thẩm mỹ/ Tạo hình Cấp học: Mầm non Họ và tên tác giả: Chu Thị Trang Chức vụ: Giáo viên ĐT: 0988308913 Email: chuthitrang13031994@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mẫu giáo Hoa Hồng Quận Hoàn Kiếm - Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 2 năm 2020 1/15
2. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài. Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ không thể thiếu ở lứa tuổi mầm non, nhằm cung cấp kiến thức sơ đẳng về tạo hình cho trẻ, qua đó phát triển khả năng tri giác, phân tích, tổng hợp, các thao tác tư duy trực quan, phát triển trí tưởng tượng sáng tạo và hình thành ở trẻ những kỹ năng, kỹ xảo, năng lực tri giác về hình dáng, cấu trúc, màu sắc của đồ vật. Giờ hoạt động tạo hình còn hình thành ở trẻ những kỹ năng như: tư thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút vẽ, tô màu, xé dán, kỹ năng nặn như lăn dọc, xoay tròn, ấn bẹt những kỹ năng đó rất cần thiết để phát triển các cơ tay, ngón tay, giúp trẻ phát triển toàn diện. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, là phương tiện quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, trí tuệ, thể lực, lao động và đặc biệt là giáo dục thẩm mĩ. Giờ học tạo hình gồm nhiều hoạt động như: Vẽ, nặn, cắt, xé dán đã mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự, trẻ thích thú và say mê thực hiện ý tưởng của mình. Điều này, có tác dụng to lớn trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cho trẻ mầm non, hình thành ở trẻ tình yêu đối với con người, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu cái đẹp. Hơn nữa vốn ngôn ngữ của trẻ chưa hoàn thiện, trẻ chưa thể diễn đạt tốt nguyện vọng, tình cảm của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc, hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Vì vậy trẻ cần được hướng dẫn tạo hình ngay từ nhỏ, cần được bồi dưỡng khả năng, tạo môi trường, cơ hội cho trẻ được tri giác, khám phá thế giới xung quanh, bồi dưỡng năng khiếu thẩm mỹ, khả năng tư duy sáng tạo. Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy khả năng trong hoạt động tạo hình ở trẻ là không đồng đều, trẻ bước đầu đã thể hiện và hoàn thành được một số sản phẩm tạo hình nhưng chưa thực sự tự tin, sáng tạo. Tuy ở lứa tuổi này vốn hiểu biết và tư duy, ghi nhớ, trí tưởng tượng của trẻ phát triển khá mạnh mẽ và dần hoàn thiện nhưng vẫn còn một số trẻ kỹ năng cầm bút, vẽ, tô màu, xé dán còn yếu, đôi khi trẻ thực hiện còn lúng túng vì thế trẻ thấy sợ mỗi khi nhắc tới việc học tạo hình, điều đó làm mất đi hứng thú học tập của trẻ sau này. Nhìn chung trong các tiết học trong lớp, lượng kiến thức mà trẻ lĩnh hội được rất trừu tượng và chưa sâu sắc đến trẻ. Trẻ tiếp thu còn chậm, chưa thực sự gây hứng thú với trẻ, sản phẩm trẻ tạo ra còn ít, chưa thể hiện được sự sáng tạo. Đồ dùng đồ chơi cô chuẩn bị rất nhiều nhưng vẫn mang tính khô khan cứng nhắc và có phần gò bó đối với trẻ, hạn chế sự tò mò tự tìm hiểu sự phong phú muôn màu muôn vẻ của sự vật. Bên cạnh đó, không ít những phụ huynh vì mải mê công việc lại phó mặc con mình cho các cô, cho trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống 3/15
3. - Thời gian nghiên cứu: Từ đầu tháng 9 năm 2019 đến tháng 4 năm học 2019 - 2020. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận: Trong chương trình giáo dục mầm non bộ môn tạo hình luôn hấp dẫn đối với trẻ, giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình, phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, từ đó sẽ làm phát triển tình cảm thẩm mỹ của trẻ. Từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 4-5 tuổi, đây là giai đoạn giữa tuổi mẫu giáo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay tương đối, trẻ đã có một số kỹ năng cơ bản như vẽ, nặn, cắt, xé dán. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh.Để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tập của trẻ cũng như các hoạt động khác. Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình là một bộ phận của văn hoá tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp, những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi mầm non. Đối với trẻ 4-5 tuổi việc cho trẻ hoạt động tạo hình cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai, phát huy tính mạnh dạn, phối hợp, đoàn kết, học hỏi lẫn nhau của trẻ, hình thành cho trẻ những chức năng tâm lý cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ bước vào những giai đoạn tiếp theo. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi căn cứ vào kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học, bám sát kế hoạch của nhà trường, của tổ chuyên môn đề ra. Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non, Thông tư số 28/2016/ TT- BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non. Từ đó, bản thân lên kế hoạch hoạt động tạo hình cho trẻ phù hợp với từng chủ đề, độ tuổi và tình hình của lớp. 2. Cơ sở thực tiễn: - Đối với đề tài này, qua thực trạng tổ chức hoạt động cho trẻ, tình hình của trường lớp có những thuận lợi và khó khăn sau: 2.1. Thuận lợi: 5/15
4. - Trong các giờ tổ chức cho trẻ làm quen với tạo hình, sự chuẩn bị đồ dùng chưa được đa dạng, chưa hấp dẫn nên chưa tạo được sự hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình. Nhiều khi còn áp đặt vào hiểu biết của trẻ, lên tiết còn rập khuôn, chưa linh hoạt, sáng tạo. -Hình thức tổ chức còn đơn giản, khiến trẻ nhàm chán khi tham gia hoạt động. Phương pháp lồng ghép hoạt động tạo hình trong các hoạt động học tập và vui chơi chưa linh hoạt sáng tạo nên trẻ chưa thực sự say mê, hứng thú, sử dụng đồ dùng dạy học chưa khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý nên hiệu quả tiết học chưa cao. Chính vì vậy, tôi đề ra nhiệm vụ là chuẩn bị về nội dung, phương pháp, “môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”, trẻ được khuyến khích tham gia vào các hoạt động, trải nghiệm bằng các giác quan, giúp trẻ làm quen với hoạt động tạo hình một cách nhẹ nhàng, hứng thú, trẻ vừa được tham gia trải nghiệm, vừa được học tạo hìnhgóp phần giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt như thẩm mỹ, trí tuệ, ngôn ngữ, những phẩm chất đạo đức hay một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập. Trước tình hình thực tế đó, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu đề ra những giải pháp cụ thể, nhằm giải quyết những khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo viên, nâng cao nhận thức về công tác giáo dục trẻ cho phụ huynh, tạo tâm lý sẵn sàng cho trẻ, kích thích sự thích thú, mong muốn được tạo ra cái đẹp qua hoạt động tạo hình, vẽ, nặn, xé, dán cùng cô và các bạn. 3. Biện pháp thực hiện 3.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường tạo hình và cho trẻ được tiếp xúc, làm giàu các biểu tượng tạo hình. Đối với trẻ mầm non, việc học của trẻ dựa trên việc tri giác, sờ mó, cầm nắm, sử dụng các giác quan của mình. Vì vậy việc tạo môi trường tạo hình hấp dẫn cho trẻ chính là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. * Tạo môi trường tạo hình cho trẻ: Trước tiên cần tạo môi trường đẹp trong lớp để gây cảm xúc, ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là sự bố trí, cách sắp xếp trang trí lớp học để tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ, chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé, đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của chủ đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. Với môi trường trong lớp: Ở các góc để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ. Đồng thời, tôi luôn gợi mở để trẻ chú ý đến môi trường 7/15
5. lá, màu sắc của hoa và những chùm quả từ đó trẻ có biểu tượng về cây ăn quả: thân cây to và xù xì, tán cây rộng xanh, những chùm quả sai trĩu khi chín có màu đỏ hoặc màu vàng đồng thời tôi sưu tầm các loại quả thật để cho trẻ quan sát thêm trong các giờ đón, trả trẻ. Tuy nhiên tôi không lạm dụng mẫu hay làm mẫu cho trẻ xem mà trước đó cần gợi ý trẻ suy nghĩ và tìm kiếm cách để thể hiện. 3.2. Biện pháp 2: Khai thác và sử dụng các nguyên vật liệu phù hợp trong hoạt động tạo hình. Đối với giải pháp này giúp trẻ tự lập, sáng tạo. Trẻ tự biết cách khai thác, sử dụng nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi vào sản phẩm của mình, tôi lựa chọn các biện pháp sau: *Lựa chọn các nguyên vật liệu phù hợp và phong phú về chủng loại thu hút sự chú ý, sáng tạo của trẻ: Để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì giáo viên phải làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp, có đủ số lượng cho tất cả trẻ đều được tham gia hoạt động. Tôi lựa chọn sử dụng các nguyên vật liệu mở phù hợp vừa tiết kiệm chi phí mà trẻ và cô dễ kiếm tìm, dễ thực hiện, đảm bảo tính an toàn khi sử dụng. Các phế phẩm từ các gia đình vô cùng phong phú, tôi luôn động viên trẻ tìm kiếm những nguyên vật liệu nơi trẻ sinh sống như : quần áo cũ, tranh ảnh cũ, báo tạp chí, lõi giấy vệ sinh, các hộp bánh kẹo, các túi, lon, hũ đựng đồ, đựng thức ăn, báo cũ, tạp chí, vỏ hộp sữa những vật liệu tưởng chừng như bỏ đi dưới con mắt trẻ lại là một kho tàng nguyên liệu vô cùng phong phú để trẻ có thể làm được đồ chơi cho mình. Qua đó, giáo dục trẻ tính tiết kiệm, tôn trọng đồ vật xung quanh. Ngoài ra, chúng ta có thể sưu tầm thêm các loại nguyên liệu khác như: các loại hạt ngũ cốc, rau củ, quả tươi và khô, cành cây, lá cây khô, các loại hạt, các loại vỏ trứng, len, rơm rạ Sự đa dạng của các nguyên vật liệu tạo hình sẽ càng làm tăng hứng thú của trẻ, trẻ dễ dàng lựa chọn cho mình cách thể hiện và phương tiện tạo hình thích hợp phù hợp với khả năng của trẻ. Chú ý khi chọn các nguyên vật liệu xong, tôi sẽ vệ sinh chúng thật sạch sẽ, để khô ráo và sắp xếp các đồ dùng thật gọn gàng sao cho trẻ dễ dàng nhìn thấy, dễ dàng lấy sử dụng khi có nhu cầu. Ví dụ: Khi đi chơi ngoài sân trường trẻ nhặt lá cây để xếp thành con vật ngộ nghĩnh, trẻ dùng những viên sỏi để xếp thành ngôi nhà, đám mây * Cô và trẻ cùng tham gia làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo: Trên thị trường hiện nay, đồ dùng, đồ chơi của trẻ em được bày bán rất nhiều, mẫu mã đẹp mắt. Tuy nhiên xét về phương diện giáo dục thì chúng không thể để đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường mầm non. Hơn nữa việc mua quá nhiều đồ dùng, đồ chơi gây nhiều lãng phí trong khi từ gia đình các nguyên vật liệu đã qua sử dụng đang sẵn có và có thể tái sử dụng tạo làm đồ chơi cho trẻ. Khi có món đồ chơi do cô và trẻ hoặc tự trẻ tự tay làm ra, các 9/15