Báo cáo biện pháp Một số kinh nghiệm Giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số kinh nghiệm Giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả

1. UBND QUẬN HOÀN KIẾM TRƯỜNG MẪU GIÁO TUỔI THƠ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Một số kinh nghiệm Giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả Lĩnh vực/ Môn : Giáo dục mẫu giáo Cấp học : Mầm non Họ và tên: Phạm Thị Hồng Hạnh Chức vụ: Giáo viên ĐT: 0972698545 Email: phamhonghanhgvmn@gmail.com Đơn vị công tác: Trường Mẫu Giáo Tuổi Thơ Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội Hoàn Kiếm, tháng 4 năm 2018
2. MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là những Mầm non tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm Non. Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ vật, môi trường xung quanh sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, sự sáng tạo, nhân cách con người .“Làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học nhằm phát triển ngôn ngữ bao gồm việc làm giầu vốn từ, tập cho trẻ phát âm chính xác, diễn đạt rõ ràng, có ngữ điệu, đúng ngữ pháp tao điều kiện cho trẻ có khả năng sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp.Truyện và thơ giúp cho trẻ làn quen dần với lời hay ý đẹp, hình tượng trong sáng. Đặc biệt nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống trong lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương của mẹ, của bà và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp. Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên cây cỏ, hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ 3/16
3. MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ Như những vui buồn khi đọc tác phẩm văn học dẫn đến những biểu hiện khóc cười của người đọc từ đó cho ta thấy rằng nghệ thuật của các tác phẩm văn học đã có một sức mạnh kỳ diệu. Nhưng đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo vấn đề cảm thụ và hiểu tác phẩm văn học mới chỉ là bước đầu vì tư duy của trẻ còn hạn chế, vốn kinh nghiệm chưa cao. Trẻ em chưa thể hiểu được ý nghĩa tiềm ẩn trong mỗi câu chuyện thế nhưng trẻ rất thích được nghe người lớn kể chuyện, thích đọc thơ hoặc những bài đồng dao, ca dao phù hợp với lứa tuổi. Mục đích của việc cho trẻ làm quen văn học là giúp cho trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ là phương tiện hình thành đạo đức cho trẻ biết yêu ghét rõ ràng. Làm quen văn học còn hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể đó là tính tổ chức kỷ luật tự chủ mạnh dạn trước mọi người. Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng và có kiến thức trẻ qua học tập vui chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng, phát triển tâm hồn cho trẻ, truyền cho các con vẻ đẹp truyền thống của cha ông, lòng nhân ái thuỷ chung tính công bằng yêu lẽ phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu đời. 2. Thực trạng vấn đề: Năm nay tôi được nhận dạy lớp Mẫu giáo bé 3-4 tuổi. Với trẻ 3-4 tuổi việc làm quen văn học vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Bởi vì thời gian đầu tôi nhận thấy trẻ hay nói trống không, trả lời câu cụt. Sử dụng câu chưa rõ ràng, mạch lạc. Về phần tôi: tôi tự nhận thấy giọng kể của mình chưa được truyền cảm để cho trẻ được hứng thú. Chính vì thực tế trên tôi đã nghĩ để trẻ dễ giao tiếp và lĩnh hội kiến thức tốt cần phải giúp trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ ngay từ 3-4 tuổi, để trẻ hiểu vấn đề qua lời nói của người khác và biết diễn đạt vấn đề qua lời nói của mình. Đó là một điều cần thiết nhưng không phải là dễ. Sáng kiến kinh nghiệm “Một số kinh nghiệm giúp trẻ mẫu giáo bé (3-4 tuổi) làm quen với văn học đạt hiệu quả” đây là một chuyên đề đã được thực hiện cách 5/16
4. MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ Đối với trẻ việc hiểu biết và cảm nhận được về tác phẩm văn học chủ yếu là do cô giáo truyền thụ thong qua giọng kể, cac đồ dung trực quan cho nên cô giáo có thể dẫn dắt vào bài bằng rất nhiều hình thức khác nhau như câu đố, trò chơi dân gian, tiếng kêu, bài hát có liên quan đến chủ đề tới nội dung câu chuyện. Cô vào bài cần gắn gọn, dí dỏm, dễ hiểu và thu hút trẻ. Một trong số đó có thể sử dụng các trò chơi bài hát để vào bài như: nghe tiếng kêu đoán tên con vật, trò chơi bắt chước tiếng kêu các con vật Cô dùng hình thức cho trẻ vừa hát vừa vận động theo lời bài hát giúp trẻ vào tiết nhẹ nhàng thoải mái hơn. Ngoài ra tôi còn sử dụng những trò chơi dân gian để vào bài cho trẻ rất thích 7/16
5. MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ Vào đầu giờ học cô trò chuyện với trẻ theo nội dung đề tài hoặc cho trẻ đi tham quan mô hình, tranh ảnh đồng thời trò chuyện theo nội dung bức tranh để dẫn dắt trẻ đến nội dung tác phẩm văn học. Khi trò chuyện cô cần sử dụng CÁC từ láy hoặc có thể gợi hỏi để trẻ nói cảm xúc của mình qua bài thơ, câu chuyện. Có thể tích hợp qua một số môn học khác: Toán- Khám phá khoa học- giáo dục âm nhạc Một cách nhẹ nhàng thoáng qua để giờ học sinh động phong phú, sau đó cô giới thiệu bài thơ hoặc câu chuyện sắp học. Cô đọc hoặc kể diễn cảm câu chuyện bài thơ một hai lần, giúp trẻ cảm nhận âm điệu, cảnh đẹp nội dung bài thơ câu chuyện. Sau đó giảng nội dung bài thơ cho trẻ hiểu rồi cô kể trích dẫn làm rõ những ý chính trong bài thơ, câu chuyện, giảng một vài từ khó trong bài thơ câu chuyện, giúp trẻ hiểu nghĩa của từ và cung cấp vốn từ cho trẻ. Tiếp đến đàm thoại theo nội dung bài thơ, câu chuyện giúp trẻ hiểu nội dung và nhớ trình tự nội dung, phân biệt các nhân vật trong chuyện nhớ lại trình tự chuyện đặc biệt là để trẻ tự do giao lưu với cô hoặc thảo luận với nhau về các nhân vật trong chuyện. Bây giờ cô mới cho trẻ đọc thơ cùng cô hoặc kể chuyện khi trẻ đọc thơ cô cần chú ý sữa sai khi trẻ phát âm cách ngắt nhịp thơ cho trẻ thi đua với nhau nhằm giúp trẻ thi đua học tốt. Sau đó cho trẻ đọc thơ hoặc kể chuyện theo tranh, cô có thể viết nội dung bài thơ câu chuyện dưới bức tranh để trẻ có thể kể theo ngôn ngữ của trẻ để trẻ khắc sâu câu chuyện, bài thơ qua tranh vẽ. Có câu chuyện cô cho trẻ đóng kịch theo nội dung chuyện trẻ tự phân các vai đóng kịch. Nhằm giúp trẻ nhớ lại trình tự chuyện, trẻ có thể thể hiện bằng ngôn ngữ của mình vì đóng kịch là một hình thức để phát triển ngôn ngữ, phát triển trí nhớ và giáo dục tinh thần tập thể cho trẻ. Qua đóng kịch trẻ truyền lại được nội dung chuyện làm sống lại tâm trạng hành động ngôn ngữ của các nhân vật trong chuyện đồng thời thể hiện tình cảm và sự đánh giá của trẻ đối với các nhân vật. Kết thúc giờ học cho trẻ chơi một trò chơi nhẹ có nội dung phù hợp với nội dung bài thơ, câu chuyện đang học. Kinh nghiệm qua việc dạy trẻ tôi nhận thấy: Muốn cho trẻ cảm thụ tốt âm điệu, nhịp điệu bài thơ khi đọc mẫu cho trẻ nghe 9/16
6. MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚP TRẺ MẪU GIÁO BÉ (3-4 TUỔI) LÀM QUEN VỚI VĂN HỌC ĐẠT HIỆU QUẢ còn tìm hiểu về thế giới xung quanh làm quen với kiến thức mới, giúp trẻ bước vào tiết học một cách dễ dàng. Vì vậy trong lúc trò chuyện với trẻ cô phải nói rõ ràng, chính xác, ngắn gọn, đủ nghĩa giúp trẻ học nói tốt hơn. Qua thời gian thực hiện tôi nhận thấy các cháu mạnh dạn hồn nhiên rất thích trò chuyện với người lớn. Đặc biệt có một vốn từ rất đáng kể. Trong mọi giờ học khác đều có thể tích hợp môn làm quen văn học có thể là những bài thơ, đồng dao, câu chuyện đã học hoặc chưa được học. Như giờ học: Tìm hiểu về môi trường xung quanh Gia đình của bé . Cô trò chuyện với trẻ về gia đình, gia đình con có những ai, có bao nhiêu người, thuộc gia đình đông con hay ít con, gia đình lớn hay gia đình nhỏ. Trong giờ học cô nên giáo dục trẻ thương yêu những người trong gia đình, giúp đỡ bố mẹ, ông bà. Cô cho trẻ kết hợp đọc thơ “Thương ông”, Giữa vòng gió thơm Hoặc dạy trẻ "Làm chú bộ đội". Có thể tích hợp vào văn học cung cấp vốn từ cho trẻ qua việc cô trò chuyện với trẻ về chú đội đưa vào bài thơ "Chú bộ đội hành quân trong mưa" Qua các giờ học khác ta tích hợp cho trẻ làm quen văn học vào những lúc trò chuyện với trẻ theo đề tài, đưa thơ chuyện, đồng dao vào giờ học. Bên cạnh việc cung cấp vốn từ cho trẻ còn giúp trẻ tìm hiểu về xung quanh. Hình thành cho trẻ tình cảm đối với con người, cuộc sống, giúp cho các giờ học sinh động, hấp dẫn tránh sự nhàm chán vào giờ học giúp trẻ lĩnh hội kiến thức dễ dàng. 3.4 Làm quen văn học thông qua giờ hoạt động góc Trong một giờ hoạt động chung trẻ không thể thuộc được câu chuyện hoặc thuộc bài thơ ngay, vì ở lứa tuổi này trẻ rất dể nhớ mà mau quên. Ta cần cho trẻ làm quen văn học ở mọi lúc mọi nơi và hoạt động góc. Gìờ hoạt động góc trẻ được tham gia chơi rất hồn nhiên mạnh dạn, có thể chơi trò chơi : "Cô giáo" ở góc phân vai, một cháu làm cô giáo dạy cháu đọc thơ hoặc kể chuyện giúp trẻ nhớ lại trình tự chuyện hoặc củng cố những bài thơ đã được học . Ở góc phân vai trò chơi "Cô giáo" dạy cháu đọc thơ: "Cô giáo của em", "Trường em" Hoặc trẻ được chơi ở góc học tập xem sách, truyện tranh, tạo cho 11/16